«Հրապարակ» թեթրը գրում է․ 2022 թվականին Նոյեմբերյանի սահմանագոտում պայմանագրային հիմունքներով ծառայող զինվորականներից մեկն ինձ լուսանկարներ էր ուղարկել՝ «Նոր տարի» անունը կրող հենակետից, որոնցում երեւում էր, թե ինչքան անմխիթար վիճակում է գտնվում այդ հենակետը։ Այն նորմալ կահավորված չէր, որպես տանիք ծառայում էր կապույտ գույնի մի պաստառ, որը ո՛չ ամառվա բարկ արեւից, ո՛չ էլ անձրեւներից ու ձյունից էր պաշտպանում զինծառայողներին: Սահմանային հենակետում դարսված էին հին անվադողեր, չէր կատարվել բետոնապատման, կառուցապատման աշխատանք։ Այն ժամանակ հրաժարվեցին որեւէ հրապարակում անել այդ մասին, քանի որ սահմանի ամրությունների, հենակետերի մասին տեղեկությունները ռազմական գաղտնիք են։
Դրանից անցավ 2 տարի, սկսվեց Տավուշում սահմանազատման գործընթացը։ 2024 թվականին սահմանազատման անվան տակ, միակողմանիորեն, ապօրինի կերպով Իջեւան համայնքի Կիրանց գյուղի կամուրջը, միջպետական ավտոճանապարհի մի հատվածը, Կիրանցի շուրջ 15 հեկտար հողերը եւ Բերքաբեր գյուղի սահմանային գոտում գտնվող տարածքը, Կիրանց-Բաղանիս հատվածում 30 տարի ամրացված դիրքերը հանձնվեցին Ադրբեջանին:
ՀՀ տարածքում գտնվող, Նոյեմբերյան համայնքի սահմանամերձ Ոսկեվան, Բաղանիս գյուղերի սահմանագոտում գտնվող, սահմանը պաշտպանող «Նոր տարի» հենակետը սահմանազատման գործընթացով Ադրբեջանին չէր հանձնվելու` այն մնում էր Հայաստանի տարածքում։ Սակայն այդ հենակետում ծառայող սահմանապահներին սնունդ հասցնելու դժվարությունների պատրվակով, իրականում` Հայաստանի իշխանության եւ զինվորական հրամանատարության անպատասխանատվության հետեւանքով, հենակետը հանձնվեց Ադրբեջանին: Այդ մարտական դիրքում արդեն 2-րդ տարին է, ինչ ադրբեջանական զինուժն է կանգնած, այնտեղ ծածանվում է Ադրբեջանի դրոշը։
Տավուշի սահմանները պաշտպանող 3-րդ բանակային կորպուսի հրամանատար, գնդապետ Ալեքսանդր Ցականյանը սահմանազատման անվան տակ Տավուշից մարտական դիրքեր, Կիրանց գյուղի հողերը հանձնելուց որոշ ժամանակ հետո զինվորական նոր կոչում ստացավ` գեներալ-մայորի, պաշտպանության նախարարությունում էլ՝ պաշտոն։
Սահմանազատման անվան տակ Տավուշից տարածքներ հանձնելու մասին խոսել է նաեւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Այս տարվա սեպտեմբերի 20-ին՝ մամուլի ասուլիսի ժամանակ պատասխանելով լրագրողի հարցին, նա հայտարարել է․ «Տավուշից մի միլիմետր անգամ հող չի հանձնվել, մի միլիմետր անգամ։ Տավուշի մարզն ունի շատ կոնկրետ նկարագրված սահմաններ, ընդ որում՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ եւ Հայաստանի Հանրապետության միջազգայնորեն վավերացված պայմանագրերով։ Տավուշից մի միլիմետր, 0,1 միլիմետր հող չի հանձնվել, սահմանազատման արդյունքում 0,1 միլիմետր հող չի հանձնվել։ Սա է իրականությունը, եւ մենք էդ իրականության հետ առերեսվում ենք, եւ էդ իրականությունը, հարգելի գործընկերներ, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների ազատությունը եւ անվտանգությունն ապահովում է, այդ թվում՝ ձեր անվտանգությունը, այդ թվում՝ ձեր ազատությունը»։ Այս տեքստը պետք է հասկանալ այսպես` սահմանը սահմանազատված չի եղել, ինչ հանձնում ենք Ադրբեջանին, դա ադրբեջանական է, այ, երբ կսահմանազատենք, դրանից հետո կհանձնենք, այն ժամանակ կարող եք մեզ մեղադրել հող հանձնելու մեջ:
Բայց Տավուշի բոլոր բնակիչները գիտեն, որ շահեկան, մարտավարական առումով հարմար դիրք ունեցող «Նոր տարի» հենակետն ավելի բարձրադիր տեղանքում էր գտնվում եւ մերն էր: Այժմ մեր պաշտպանական հենակետերը` սահմանի այդ հատվածում, գտնվում են նախկինում մեզ պատկանած «Նոր տարի» հենակետից մի քանի տասնյակ մետր հեռավորության վրա։ Իսկ ադրբեջանցիներին հանձնված «Նոր տարի» հենակետն այժմ վերահսկում է Հայաստան-Վրաստան միջպետական ավտոճանապարհի Ոսկեպար-Բաղանիս հատվածով երթեւեկությունը, դիրքը լավ տեսանելի է այդ ճանապարհով անցնողներին։
