Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն առաջին անգամ հայտարարել է, որ ճանաչում է Օսմանյան կայսրության կողմից 20-րդ դարի սկզբին հայերի, ասորիների և հույների դեմ իրականացված ցեղասպանությունը, հաղորդում է The Times of Israel-ը։
Հարցին, թե ինչու Իսրայելը չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, Նեթանյահուն պատասխանել է. «Կարծում եմ՝ ճանաչել են։ Կարծում եմ՝ Քնեսեթը դրա վերաբերյալ բանաձև է ընդունել»։
Հարցին, թե ինչու Իսրայելի ոչ մի վարչապետ չի ճանաչել ցեղասպանությունը, Նեթանյահուն պատասխանել է. «Ես հենց նոր ճանաչեցի»։
The Times of Israel-ը հիշեցնում է, որ հայերը վաղուց են ձգտում ցեղասպանության միջազգային ճանաչման, որի հետևանքով, ըստ որոշ տեղեկությունների, զոհվել է մոտ 1,5 միլիոն հայ։ Թուրքիան մերժում է այն պնդումը, որ հայերի զանգվածային սպանությունները, բանտարկությունը և բռնի տեղահանությունը ցեղասպանություն են։
2001 թվականին, երբ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները վատթարագույն վիճակում էին, այն ժամանակվա արտգործնախարար Շիմոն Պերեսը բացահայտորեն մերժել էր «հայերի մեղադրանքները»՝ դրանք անվանելով որպես Հոլոքոստի հետ զուգահեռներ անցկացնելու փորձ։
«Հոլոքոստի նման ոչինչ տեղի չի ունեցել։ Հայերի ապրածը ողբերգություն էր, բայց ոչ ցեղասպանություն», — ասել է նա։
Սակայն 2000 թվականին այն ժամանակվա կրթության նախարար Յոսի Սարիդը հայտարարել էր Իսրայելի պատմության ուսումնական ծրագրում հայերի ցեղասպանությունը ներառելու ծրագրերի մասին: «Ցեղասպանությունը մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն է, և ցեղասպանությունից ավելի սարսափելի ու զզվելի բան չկա: Մեր կրթության նպատակներից մեկը՝ մեր գլխավոր նպատակը՝ անմեղ մարդկանց տառապանքների նկատմամբ զգայունություն սերմանելն է, որը պատճառվել է բացառապես ազգային հողի վրա», — ասել էր նա կոտորածի 85-ամյակի առթիվ:
«Մենք՝ հրեաներս, որպես մահացու ատելության հիմնական զոհեր, կրկնակի պարտավորություն ունենք զգայուն լինելու, մյուս զոհերի նկատմամբ կարեկցելու»,– ընդգծել էր նա։
Ավելի քան տասը տարի անց՝ 2011 թվականի հունիսին, Քնեսեթի պատգամավոր Արիե Էլդադը օրինագիծ էր ներկայացրել ապրիլի 24-ը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր հռչակելու մասին։ Մի քանի շաբաթ առաջ Քնեսեթն անցկացրել էր ցեղասպանության ճանաչման հարցի առաջին քննարկումը։ Ընդհանուր առմամբ, մեծամասնությունը, կարծես թե, կողմ էր ճանաչմանը, սակայն հարցը այդպես էլ քվեարկության չի դրվել։
Նույնիսկ Իսրայելի նախկին նախագահ Ռեուվեն Ռիվլինն է բացահայտ հանդես եկել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման օգտին։ «Անհասկանալի է, որ Քնեսեթն անտեսի այդ ողբերգությունը», — հայտարարել է Ռիվլինը, որը մինչև նախագահ դառնալը եղել է Քնեսեթի խոսնակը։ «Մենք պահանջում ենք, որ մարդիկ չժխտեն Հոլոքոստը և մենք չենք կարող անտեսել մեկ այլ ժողովրդի ողբերգությունը»։
Սակայն նախագահի պաշտոնում նրա առաջնահերթությունները կտրուկ փոխվեցին։ 2015 թվականին ՄԱԿ-ում իր ելույթի ժամանակ Ռիվլինը մանրամասն խոսել էր մեկ դար առաջ տեղի ունեցած հայերի կոտորածի մասին։ Միևնույն ժամանակ, նա շրջանցել էր ճանաչման հարցը։ Ելույթ ունենալով եբրայերենով՝ Ռիվլինը հիշատակել է «ռեցա բնեյ հա-ամ հա-արմենի», ինչը նշանակում է «հայ ազգի ներկայացուցիչների սպանություն»։ Դա ակնարկել էր «ռեցա ամ» (ցեղասպանություն) եբրայերեն բառը, բայց չի օգտագործել այդ տերմինը։
Նախագահ դառնալուց հետո նա նաև որոշեց չվերականգնել իր ստորագրությունը տարեկան այն միջնորդության տակ, որը Իսրայելին կոչ էր անում ճանաչել ցեղասպանությունը։
2018 թվականին Քնեսեթում ցեղասպանության ճանաչման հարցի քվեարկությունը չեղարկվել էր՝ կոալիցիայի աջակցության բացակայության պատճառով։
